Jakub WiechZnacie zapewne Jamesa Bonda. Och, na pewno go znacie. To ten przystojny facet od szpiegostwa, Astona Martina, drinków z martini, pięknych kobiet i wybuchającego długopisu. Poza poruszaniem kobiecych serc i męskiej wyobraźni, wsławił się on czymś jeszcze: podbudował wizerunek brytyjskiego wywiadu. A trzeba zauważyć, że wywiad ten bardzo potrzebował takiego PRowego zagrania promocyjnego, zwłaszcza w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Dlaczego? Ze względu na tzw. Piątkę z Cambridge.
Piątką z Cambridge określa się grupę brytyjskich studentów, którzy podczas nauki na Uniwersytecie w Cambridge zostali zwerbowani przez sowiecki wywiad. Członkowie paczki dosłużyli się wysokich stopni w brytyjskich służbach specjalnych. Należeli do niej Kim Philby, Donald Maclean, Guy Burgess, Anthony Blunt i John Cairncross. Wokół tej piątki działało też kilku subagentów. Grupę prowadził Jurij Modin, jeden z najlepszych oficerów prowadzących w historii sowieckiego wywiadu, a przy tym facet, który był tak zdyscyplinowanym komunistą, że podczas II Wojny wystąpił jako świadek oskarżenia w procesie kucharza szkolnego, podejrzanego o kradzież odrobiny masła ze stołówki. Kucharza osądzono, skazano i rozstrzelano.
Spośród pięciu członków tej grupy, jeden wyróżniał się szczególnie. Był to Kim Philby, syn zasłużonego brytyjskiego dyplomaty i honorowego korespondenta wywiadu, nazywał się właściwie Harold Adrian Russell Philby. Przydomek ,,Kim” odziedziczył po tytułowym bohaterze szpiegowskiej powieści Rudyarda Kiplinga. Podczas studiów wstąpił do organizacji Cambridge University Socialist Society (CUSS), którą była bacznie obserwowana przez sowiecki wywiad. Taka grupa była oczywistym celem działania szpiegów ZSRS- jej członkowie, młodzi ludzie ze świetnych rodzin, będący studentami prestiżowej uczelni, mieli przed sobą ogromne perspektywy.
Philby był komunistą z przekonania. By ukryć swoje poglądy, stylizował się na… antykomunistę (Sefton Delmer się kłania). Po klęsce Francji w 1940 roku został zwerbowany do MI6 (niektóre źródła podają, że sam o to zabiegał). Wkrótce znalazł się w elitarnej Sekcji V Tajnej Służby Wywiadowczej, która zajmowała się zwalczaniem szpiegostwa. W październiku 1944 Philby objął funkcję szefa nowej Sekcji IX, czyli komórki wyznaczonej do działań przeciwko ZSRS. Jak sam stwierdził, powierzenie mu tego stanowiska było ,,błędem graniczącym z groteską”. Trudno zresztą inaczej opisać sytuację, w której szefem sekcji antysowieckiej zostaje sowiecki agent. To mogło wydarzyć się tylko w Anglii, ojczyźnie Monty Pythona.
W 1946 roku Philby objął szefostwo ekspozytury w Stambule. Do tego czasu udało mu się uniknąć dwóch prób dekonspiracji przez uciekinierów z ZSRS. Będąc w Turcji, Kim wysyłał na pewną śmierć oficerów i agentów swojej agencji. Badał też (na polecenie Moskwy) sprawę amerykańskiego śledztwa wymierzonego w sowiecką wtyczkę w ambasadzie Wielkiej Brytanii w USA. Następnie, Philby trafił do Stanów, gdzie zyskał nieograniczony dostęp do materiałów wywiadu i rządu.
Koniec jego kariery spowodowała ucieczka dwóch członków Piątki (Macleana i Burgessa) do ZSRS. Philby- jako ich bliski przyjaciel- został zwolniony ze służby. Dużą presję na wywiad brytyjski wywierali wtedy Amerykanie. Kim po jakimś czasie uwolnił się od podejrzeń i podjął znów pracę w MI6 pod przykrywką korespondenta w Bejrucie. Jednakże, w 1961 roku, po pojawieniu się na Zachodzie Anatolija Golicyna, brytyjski kontrwywiad nabrał pewności, że Philby był agentem sowietów. Kim przyznał się do winy, ale uniknął odpowiedzialności uciekając do ZSRS. Tam otrzymał obywatelstwo, uzależnił się od alkoholu i zmarł 11 maja 1988 roku. Został pochowany na cmentarzu wojskowym w Kuncewie z honorami należnymi generałowi KGB.
Z historii Piątki z Cambridge (a zwłaszcza zaś z losów Philby’ego) wysnuć można jeden wniosek: czasem nawet najbardziej karkołomne teorie spiskowe mogą okazać się prawdą.
W 1994 roku Jurij Modin wydał książkę, w której opisał swoje przeżycia związane z grupą. Nadał jej ciekawy tytuł ,,My FIve Cambridge Friends”. Swoją drogą, o rozpracowaniu grupy opowiada świetny film Tinker Tailor Soldier Spy (polski tytuł: Szpieg). Polecam uwadze.
Piątka z Cambridge jest określana jako najgroźniejsza do tej pory ujawniona siatka szpiegowska w Wielkiej Brytanii.
Do tej pory. Ujawniona.
